Làm thế nào để việc sử dụng thực phẩm hàng ngày của bạn ít ảnh hưởng đến biến đổi khí hậu và môi trường sống trên hành tinh của chúng ta?
Việc sử dụng thực phẩm trong cuộc sống hàng ngày ảnh hưởng không nhỏ đến khí quyển và môi trường sống của chúng ta. Hãy hình dung đơn giản như thế này – chỉ với việc tiêu thụ một quả trứng đã
phát ra từ 260 đến 330g CO₂ đến bầu không khí. Đó là bởi vì trước khi trứng có thể đến đĩa của bạn, con gà đẻ ra trứng phải tiêu thụ một lượng thức ăn nhất định mới tạo được ra quả trứng. Ngoài việc tiêu thụ thức ăn, Những con gà mái cũng cần được sưởi ấm trong chuồng ở các trang trại và trứng của chúng phải được vận chuyển, thường là bằng xe, đến cửa hàng bạn mua chúng, sau đó trứng sẽ được bảo quản trong tủ lạnh. Ngoài ra, còn cần phải tính đến bao bì đóng gói và quá trình chế biến để quả trứng trở thành món ăn trên đĩa của bạn.
Gần như tất cả các quá trình sản xuất thực phẩm đều cần đến năng lượng, trong đó năng lượng thường xuyên và chủ yếu nhất vẫn là các năng lượng hóa thạch. Chúng ta có thể phân tích lượng khí thải carbon của một loại thực phẩm cụ thể bằng cách tìm ra lượng khí nhà kính thải ra trong quá trình sản xuất nguyên liệu thô, chế biến công nghiệp, vận chuyển, lưu trữ, nấu ăn, tiêu thụ và chất thải.
Nó có thể giúp mọi người hiểu rõ hơn về những thứ chúng ta sử dụng hàng ngày ảnh hưởng đến thế giới xung quanh chúng ta như thế nào. Với ý nghĩa đó, đây là bốn quy tắc đơn giản để giúp bạn giảm lượng khí thải carbon trong giỏ thực phẩm của bạn trong chuyến đi mua sắm tiếp theo.
1. Đa dạng hóa nguồn protein của bạn
Trong tất cả các vật nuôi, bò đòi hỏi nhiều đất đồng cỏ nhất và thức ăn nhiều nhất từ cây trồng thâm canh. Các nông trại nuôi bò cũng tạo ra một lượng lớn khí mê-tan góp phần gia tăng nhiệt độ trên Trái đất. Dấu chân carbon trung bình của thịt bò cao gấp 4 lần so với thịt lợn và gia cầm. Do đó việc giảm lượng tiêu thụ thịt bò cũng làm giảm dấu chân Carbon của bạn.
Protein không phải đến từ thịt. Trong thực tế, đậu và các loại ngũ cốc thường là một nguồn lành mạnh hơn, cho bạn và hành tinh. Ảnh :Shutterstock
Các loại ngũ cốc, đậu, đậu lăng, đậu nành và đậu phụ, các loại hạt, nấm và rong biển đều chứa hàm lượng protein cao và yêu cầu năng lượng đầu vào nhỏ hơn nhiều so với động vật để phát triển, tạo ra lượng khí thải carbon rất thấp.
Một nghiên cứu gần đây cho thấy có thể giảm 80% lượng khí thải nhà kính trong chế độ ăn kiêng, chỉ bằng cách giảm 70% lượng thịt và 65% lượng tiêu thụ sữa 65%.
2. Hữu cơ không có nghĩa là carbon thấp
Một nghiên cứu mới đây từ trường ĐH Công nghệ Chalmers (Thụy Điển) cho thấy lương thực được nuôi hữu cơ có tác động tới khí hậu lớn hơn so với thực phẩm được nuôi trồng thông thường, bởi chúng cần diện tích đất lớn hơn.
Thực phẩm canh tác theo hướng hữu cơ gây ảnh hưởng đến khí hậu nhiều hơn so với thực phẩm được canh tác theo hướng thông thường, do cần một diện tích đất canh tác lớn hơn. Đây là một nghiên cứu mới của trường Đại học Công nghệ Chalmers, Thụy Điển và đã được công bố trên tạp chí Nature.
Các nhà nghiên cứu đã tìm ra một phương pháp mới để đánh giá sự tác động đến khí hậu của việc sử dụng đất và sử dụng phương pháp này kết hợp với các phương pháp khác để so sánh khả năng ảnh hưởng đến khí hậu của việc canh tác theo hướng hữu cơ và canh tác theo kiểu thông thường. Kết quả cho thấy, sản xuất theo hướng hữu cơ có thể dẫn đến lượng khí thải lớn hơn nhiều.
“Nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra rằng cây đậu Hà Lan được trồng theo hướng hữu cơ ở Thụy Điển có tác động đến khí hậu lớn hơn 50% so với cây đậu Hà Lan được trồng theo cách thông thường. Đối với các thực phẩm khác, có một sự khác biệt lớn hơn, ví dụ đối với cây lúa mì giống Thụy Điển thì sự khác biệt này là gần 70%”, giáo sư Stefan Wirsenius – Đại học Chalmers, người chịu trách nhiệm về nghiên cứu này nói.
Nguyên nhân tại sao thực phẩm hữu cơ làm cho khí hậu trở nên tệ hơn là do năng suất trên một hecta trong canh tác hữu cơ thấp hơn nhiều mà nguyên nhân chính là do canh tác theo hướng hữu cơ không sử dụng phân bón.
Khía cạnh đột phá của nghiên cứu này là kết luận rằng sự khác biệt trong sử dụng đất khi canh tác hữu cơ là nguyên nhân gây ra sự ảnh hưởng lớn đến khí hậu.
“Việc sử dụng nhiều đất hơn trong canh tác hữu cơ đã gián tiếp dẫn đến lượng khí CO2 thải ra nhiều hơn do nạn phá rừng”, Stefan Wirsenius giải thích. “Sản xuất lương thực thế giới bị chi phối bởi thương mại quốc tế, vì thế cách chúng ta canh tác ở Thụy Điển ảnh hưởng đến nạn phá rừng ở vùng nhiệt đới. Nếu chúng ta sử dụng nhiều đất hơn cho cùng một lượng thực phẩm, chúng ta sẽ đóng góp gián tiếp vào nạn phá rừng ở nơi nào đó trên thế giới nhiều hơn”.
Ngay cả thịt hữu cơ và các sản phẩm từ sữa cũng ảnh hưởng xấu đến khí hậu nhiều hơn so với các phương pháp sản xuất tương đương, Stefan Wirsenius khẳng định.
“Bởi vì thịt hữu cơ và các sản phẩm từ sữa được lấy từ gia súc nuôi theo hướng hữu cơ, việc này đòi hỏi nhiều đất hơn so với việc sản xuất theo cách thông thường. Điều này có nghĩa là việc phát hiện ra lúa mì và đậu Hà Lan trồng theo hướng hữu cơ về nguyên tắc cũng có thể áp dụng cho thịt và các sản phẩm từ sữa. Tuy nhiên, chúng tôi chưa thực hiện bất kỳ sự tính toán đặc biệt nào cho thịt và sữa, không có ví dụ cụ thể nào cho vấn đề này”, ông giải thích.
Stefan Wirsenius cũng lưu ý rằng những phát hiện mới của nghiên cứu này không có nghĩa là những người tiêu dùng có lương tâm đơn giản nên chuyển sang sử dụng thực phẩm không phải là thực phẩm hữu cơ. “Loại thực phẩm thường quan trọng hơn nhiều. Ví dụ, sử dụng đậu Hà Lan hữu cơ và thịt gà hữu cơ thì tốt cho khí hậu hơn là thịt bò được nuôi thông thường” ông nói. “Thực phẩm hữu cơ có một số lợi thế hơn so với thực phẩm được sản xuất theo cách thông thường”, ông nói tiếp. “Ví dụ, thực phẩm hữu cơ tốt hơn về mặt phúc lợi trang trại động vật. Nhưng khi nói đến vấn đề tác động đến khí hậu thì nghiên cứu của chúng tôi cho thấy thực phẩm hữu cơ nói chung là một sự thay thế tệ hơn nhiều”.
Đối với người tiêu dùng muốn đóng góp vào khía cạnh tích cực của việc sản xuất thực phẩm hữu cơ mà không làm tăng tác động đối với khí hậu thì cách hiệu quả nhất là thay thế các loại thịt và rau khác trong chế độ ăn hằng ngày của chúng ta. Thay thịt bò và thịt cừu, cũng như các loại phô mai cứng bằng các loại rau chứa nhiều protêin như các loại đậu. Thịt heo, thịt gà và trứng cũng làm giảm tác động đến khí hậu hơn thịt bò và thịt cừu.
Các nhà nghiên cứu cho rằng ngày nay việc đầu tư vào nguyên liệu sinh học làm ảnh hưởng xấu đến khí hậu do phải cần một diện tích đất trồng lớn để canh tác, vì thế làm tăng nạn phá rừng trên toàn cầu.
Nghiên cứu này cho thấy, đối với tất cả nhiên liệu sinh học thông thường (ethanol từ lúa mì, đường mía hay bắp, cũng như dầu diesel sinh học từ cây cọ dầu, hạt cải dầu và đậu nành) chi phí khí CO2 thải ra lớn hơn nhiều so với lượng khí thải từ nhiên liệu hóa thạch và dầu diesel. Các nhà nghiên cứu cho biết nhiên liệu sinh học từ rác thải và phụ phẩm thì không có ảnh hưởng như vậy, nhưng tiềm năng của chúng là rất nhỏ.
3. Địa phương không phải lúc nào cũng tốt nhất
Ví dụ, vận chuyển không làm tăng dấu chân của các sản phẩm carbon cao như thịt, và thậm chí thịt cừu từ New Zealand trong mùa giết mổ có lượng khí thải carbon thấp hơn so với thịt cừu của Anh ngoài mùa, chủ yếu là do phần lớn lượng khí thải carbon thấp hơn khi nuôi, do thuận lợi hơn
thời tiết cho phép động vật ăn nhiều cỏ và ít thức ăn động vật. Một ví dụ khác là đậu xanh từ Kenya hoặc măng tây từ Peru sẽ có lượng khí thải carbon thấp khi sản xuất, nhưng lượng khí thải carbon của chúng tăng lên rất nhiều do những chuyến bay đưa chúng lên kệ siêu thị ở Anh.
Yếu tố địa phương rất hữu ích cho trái cây và rau quả trong mùa, nhưng đối với các loại thực phẩm trái mùa thì lượng carbon phát ra từ việc trồng chúng trong nhà kính vào mùa đông lại cao hơn so với nhập khẩu từ một quốc gia – nơi sản phẩm trồng theo mùa. Tất nhiên, tốt nhất vẫn là ăn uống các thực phẩm có thể trồng trọt chăn nuôi đồng bộ với các mùa tự nhiên tại địa phương bạn sinh sống.
Lượng khí thải carbon của vận chuyển cũng có thể thấp hơn đối với các sản phẩm chế biến. Ví dụ: Vận chuyển cà phê xay thay vì hạt cà phê hoặc nước cam cô đặc thay vì cam tươi sẽ giảm phát thải khí
CO₂. Bởi vì chỉ vận chuyển sản phẩm cuối cùng, không có chất thải, và sử dụng ít tủ lạnh và bao bì hơn trong khâu bảo quản.
Dù bạn có tin hay không, thịt cừu được nuôi ở New Zealand đôi khi có thể là lựa chọn tốt hơn cho người tiêu dùng ở Anh so với sản phẩm địa phương. Martin Bisof / Bapt, CC BY-SA
4. Vấn đề bao bì
Bao bì nhựa không phải lúc nào cũng là xấu xa, đặc biệt là trong khi đóng gói một số loại sản phẩm nhất định. Các vật liệu có thể đóng gói khác, đặc biệt là thiếc và thủy tinh đều rất nặng, và do đó chỉ có thể được vận chuyển với số lượng nhỏ hơn. Điều này có nghĩa là việc vận chuyển của họ đòi hỏi nhiều năng lượng hơn trên mỗi đơn vị thực phẩm. Do đó, việc chuyển đổi từ các loại vật liệu này sang nhựa, nhẹ hơn đáng kể, có thể làm giảm lượng khí thải carbon. Đối với một số loại bao bì nhựa, đặc biệt là trường hợp những loại nhựa đó có thể tái chế thì sẽ tốt hơn không sử dụng bao bì hoặc sử dụng bao bì từ các loại vật liệu khác.
Nguồn: Tổng hợp từ https://vi.climateimpactnews.com – http://khoahocphattrien.vn
