Hiện tượng ấm lên toàn cầu cùng với hoạt động của con người đang làm tan lớp đất đóng băng vĩnh cửu, đánh thức mầm bệnh và virus khổng lồ cổ đại. Sau khi các nhà khoa học xem xét hai lõi băng nguyên thủy được thu thập từ sông băng Guliya vào năm 1992 và 2015 có nguồn gốc từ việc băng tan chảy trên cao nguyên Tây Tạng do biến đổi khí hậu, đã phát hiện 33 loài virus khoảng 520 – 15.000 năm tuổi mắc kẹt bên trong, trong đó có 28 loài chưa từng được biết tới. “Băng tan còn tiềm ẩn nguy cơ giải phóng một loạt mầm bệnh vào môi trường mà thế giới hiện nay chưa được chuẩn bị để đối phó”, nhóm nghiên cứu bày tỏ lo ngại.

Sự đa dạng của các loại động vật có tác dụng cân bằng sinh thái môi trường, thế nhưng hiện nay nhiều loài động vật đã và đang bị đe dọa bởi sự biến mất của môi trường sống, nhiệt độ đại dương gia tăng, hạn hán hay cháy rừng do biến đổi khí hậu gây ra.

Đơn cử như, loài hổ sống chủ yếu ở các khu rừng nhiệt đới châu Á đang dần biến mất bởi nạn săn bắt, buôn bán trái phép và môi trường sống bị thu hẹp dần do nạn phá rừng và tốc độ đô thị hóa nhanh chóng. Loài báo tuyết sống ở vùng núi Himalaya và cao nguyên Tây Tạng số lượng hiện đang giảm nhanh chóng do biến đổi khí hậu và môi trường sống bị xâm lấn. Chim cánh cụt Galapagos bị đe dọa vì biến đổi khí hậu làm nhiệt độ tăng, dịch bệnh, tràn dầu…

Những niềm hy vọng

Như lẽ thường, mọi điều đều có thể thay đổi được nếu chúng ta sớm nhận diện được vấn đề và hành động. Với những hiểm họa môi trường được ví nguy hiểm như cuộc chiến tranh sinh học toàn cầu cũng vậy. Do đó, bên cạnh nỗi lo lắng, bà Henrietta Fore, Giám đốc Điều hành UNICEF cũng bày tỏ hy vọng của mình.

Theo bà Henrietta Fore, đã và đang có những ưu tiên cao nhất cho những nỗ lực tìm cách thích ứng để giảm những tác động về môi trường đối với trẻ em.

Cụ thể, UNICEF nỗ lực hạn chế tác động của các hiện tượng thời tiết cực đoan như thiết kế các hệ thống nước có thể chống chịu được lốc xoáy và xâm nhập mặn; tăng cường cấu trúc của trường học và hỗ trợ diễn tập chuẩn bị ứng phó; và hỗ trợ các hệ thống y tế cộng đồng. Những sáng kiến như Quản lý Dự trữ Tầng ngậm nước (MAR) – nếu được sử dụng trên quy mô lớn – có khả năng bảo toàn được nguồn nước sạch, bảo vệ hàng triệu trẻ em khỏi nguy cơ thiếu nước và bệnh tật.

Rất nhiều chính phủ đã hành động để hạn chế ô nhiễm từ các nhà máy năng lượng, khu công nghiệp và phương tiện giao thông đường bộ bằng cách đưa ra nhiều quy định khắt khe. Một nghiên cứu năm 2011 của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ cho thấy Đạo luật Không khí sạch năm 1990 của Hoa Kỳ đã đem lại cho người dân những lợi ích về sức khỏe giá trị 30 đô la Mỹ từ mỗi đồng đô la đã đầu tư. Những chính sách như vậy đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ phổi và não bộ của trẻ em khỏi sự tàn phá của những chất gây ô nhiễm trong không khí và ô nhiễm bụi mịn.

Thủ đô U-lan Ba-to của Mông Cổ là một trong những nơi ô nhiễm không khí nhiều nhất trên thế giới vào mùa đông. Nguyên nhân gây ô nhiễm lớn nhất là từ hoạt động đốt than mà 60% dân số U-lan Ba-to sử dụng.

Các chuyên gia đổi mới sáng tạo của UNICEF cùng với cộng đồng, chính phủ, giới nghiên cứu và khu vực tư nhân đã bắt đầu thiết kế và thực hiện các giải pháp năng lượng hiệu quả thay thế cho năng lượng truyền thống mà các gia đình đang sử dụng nhằm giảm lượng tiêu thụ than đá và cải thiện chất lượng không khí, trong đó có việc thiết kế “Lều tròn của người Mông Cổ thế kỷ 21.

Bên cạnh đó, nhân loại cũng đang nghiên cứu tìm giải pháp để tái chế và tái sử dụng nhựa một cách sáng tạo, giảm chất thải độc hại và biến rác thải thành những vật dụng hữu ích. Conceptos Plasticos, một doanh nghiệp xã hội của Colombia, phát minh một công nghệ sản xuất gạch từ nhựa không PVC có giá thành rẻ hơn, nhẹ hơn và bền hơn các loại gạch truyền thống  và đã sử dụng gạch này để xây dựng các lớp học.

Lớp học đầu tiên ở châu Phi xây dựng từ nhựa tái chế đã hoàn thành đầu năm nay ở Côte d’Ivoire, thời gian xây dựng chỉ trong vài tuần. Giá thành xây dựng bằng loại vật liệu này rẻ hơn 30% so với những lớp học xây bằng vật liệu truyền thống.

Sáng kiến biến chất thải nhựa thành gạch xây dựng có khả năng sẽ biến khó khăn trong quản lý chất thải nhựa thành cơ hội, thông qua việc thực hiện quyền được giáo dục của trẻ em với việc xây dựng trường, tăng quyền năng cho các cộng đồng, đồng thời giúp làm sạch môi trường…